Diyabette Beslenme
Diyabette beslenme alışkanlıklarının düzenlenmesi; kan şekerinizin normale yakın seviyede tutulmasını, hiperglisemi ve hipogliseminin oluşmamasını, kısa/uzun dönemde komplikasyonların ortaya çıkmamasını, sağlıklı kilonuza ulaşabilmenizi ve koruyabilmenizi, çocukluk çağındakilerin yeterli büyüme ve gelişmelerini, gebelik döneminde yeterli ve dengeli beslenebilmelerini sağlayacaktır.
Kişiye özel hazırlanmış bir beslenme programı diyabetlilerin sağlıklı ve kaliteli bir yaşam tarzı gösterebilmeleri için tedavinin temelini oluşturur. Diyabetliler için hazırlanmış olan tek bir çeşit diyet yoktur. Özellikle Tip 2 diyabetliler için hazırlanmış iyi bir beslenme planı kan şeker seviyelerini normal düzeylerde tutmaları için çok önemlidir. Beslenme planı, diyabetli kişinin vücut ağırlığını korumaya yönelik(eğer aksi bir durum söz konusu değilse) olmalıdır. Diyabette beslenme planlaması özet olarak; doğru besinleri, gerektiği kadar zamanında yiyebilmektir. Fakat gün içinde yemeniz gereken besinler ve zamanlaması diyabetinizin tipine, aldığınız medikal tedaviye, fiziksel aktivite düzeyinize ve kan şekeri düzeyinize bağlı olarak değişir. Kişiye özel olması da bu nedenlerdendir.
KARBONHİDRATLAR
Toplam alınan günlük kalorinin yaklaşık %50-60’ı karbonhidratlardan sağlanmalıdır. Lif oranı yüksek, rafine olmamış, kepekli ekmek, kepekli pirinç, kepekli makarna, kuru baklagiller gibi kompleks karbonhidratlar tercih edilmelidir. Karbonhidrat içeren besinler, kan şekerinin daha düzenli yükselmesi için protein içeren besinlerle alınmalıdır. Kabuğu ile yenebilen meyvelerin soyulmadan yenilmesi, kan şekerinin hızlı yükselmesini engeller. Aynı şekilde daha fazla lif alınabilmesi için meyvenin suyu değil meyvenin kendisi tüketilmelidir.
Zengin karbonhidrat kaynağı olan çay şekeri, şeker ve şekerlemeler, reçel, pekmez, bal, çikolata, dondurma, helva çeşitleri, hazır meyve suları, şekerli kurabiyeler, tatlılar gibi yiyecek ve içeceklerin içindeki şekerler vücudunuzda hızlı bir şekilde glikoza çevrilerek kana geçerler ve kan şekerinizde ani yükselmeler meydana getirirler. Yüksek kan şekeri sağlığınız için arzu edilen bir durum olmadığından bu tür yiyeceklerin diyetinizde yer almaması gereklidir. 1 gr karbonhidrat 4 kkal enerji sağlamaktadır.
Karbonhidrat tüketiminde dikkat edilmesi gereken diğer bir nokta da glisemik indeksi düşük besinlerin seçilmesi gerektiğidir.
PROTEİNLER
Alınması gereken enerjinin %12-15’inin proteinlerden gelmesi gerekmektedir. Protein de 1 gr 4 kkal enerji sağlamaktadır.
YAĞLAR:
Günlük alınan enerjinin % 30’u yağlardan gelecek şekilde düzenlenmelidir. Diyabetlilerin beslenmesinde doymuş yağ içeriği yüksek olan yağlar yerine, doymamış yağ içeriği yüksek olan yağlar tüketilmesi uygundur. Sebze yemeklerine koyacağınız yağ miktarını 1 kg sebzeye 4 yemek kaşığı sıvıyağ olacak şekilde ayarlamalısınız. Şeker hastalığında koroner kalp hastalığı oluşum riski yüksek olduğundan aşırı yağlı yiyeceklerden uzak durulmalıdır
Glisemik İndeksin Diyabetteki Önemi
Besinlerin kan şekerini yükseltme hızına glisemik indeks denir. Eşit miktarda karbonhidrat içerseler de yiyeceklerin kan şekerini arttırıcı etkileri birbirinden farklıdır. Glisemik indeks, yüzde(%) olarak ifade edilir. Yüksek glisemik indeksli besinler tüketildiğinde daha fazla insülin salgılanır. Kişide açlık hissi daha çabuk gelişeceğinden takip eden öğünlerde daha fazla besin tüketimi söz konusu olur. Yüksek miktarlardaki insüline bağlı olarak vücutta biriken yağ miktarı artış gösterir. İnsülinle beraber salgılanan bazı hormonlar ise protein yıkıcı özelliklere sahip olup istenmeyen bir şekilde yağsız vücut kütlesinde kayıplara neden olabilir. Yüksek indeksli besinlerle karşılaştırıldığında, düşük glisemik indeksli besinler kilo kaybı üzerinde daha etkilidir
Öğün Düzeni Neden Önemlidir?
Diyabetlilerin beslenmesinde en çok dikkat etmeleri gereken konulardan biri de öğün düzenidir. Diyabeti olan kişi öğün atlanmamalıdır. Öğün atlamak bir sonraki öğünde daha fazla besin tüketmenize, böylece daha fazla enerji almanıza ve de kan şekerinizin daha fazla yükselmesine neden olur. Kan glikoz düzeyinin normal sınırlarda tutulması için öğün sıklığı ve sayısı önemlidir. Besinlerin 3 ana 3 ara öğünde tüketilmesi en uygun olanıdır. Böylelikle insülin veya ilaç kullanımı daha dengeli olacak, insüline veya ilaca olan gereksinim azalacaktır.